7 Nisan 2008 Pazartesi

Bilimin Işığında Makaleler

1-Özel eğitim nedir?
Özel eğitim, normal yaşıtlarının yararlanabildiği eğitim ortamından yeterince yararlanamayan çocuklara yönelik verilen eğitimdir. Türkiye’de özel eğitim; örgün eğitimin verildiği okulların özel alt sınıflarında, kaynaştırma sınıflarında, kaynak odalarda ve ayrıca Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde verilmektedir.

2-kaynaştırma eğitimi nedir?
Kaynaştırma yoluyla eğitim özel eğitime muhtaç çocuklara örgün ve yaygın eğitim kurumları içerisinde, normal akranları arasında özür ve özelliklerine uygun olarak verilen eğitime kaynaştırma eğitimi denir.

3-Kaynaştırma Eğitiminin Amacı:

1-Ülkemizde her özürlü öğrenciye yetecek özel eğitim kurumu bulunmamaktadır. Durumları ve özellikleri uygun olan bazı öğrencilerin normal sınıflarda kaynaştırma yoluyla eğitimleri artık bir zorunluluktur.
2-Özel eğitime muhtaç çocukların ayrı sınıf ve okullarda eğitimi onların toplumdan soyutlanmaları sıkıntısını beraberinde getirebilmektedir. Kaynaştırma eğitimi bu öğrencilerin akranlarıyla sosyal bütünleşmesine yardımcı olmaktadır.
3-Okul, öğretmen danışman ve aile birliği çerçevesinde: okuma,yazmayı başaramamış, öğrenme güçlüğü çeken,konuşma gelişimi ve diğer gelişiminde sürekli gerilik gösteren özel eğitime muhtaç öğrencilerin akranları içerisinde ihtiyaç duyduğu eğitime kavuşması kaynaştırma eğitiminin diğer bir amacıdır.
4-Kaynaştırma eğitiminde temel ilkeler:
1.Durumu uygun her özürlü kaynaştırma eğitiminden faydalanmalıdır
2.Eğitim sürecinin odak noktası özürlü çoçuğun kendisidir
3.Eğitim özürlü çoçuğun gelişim özelliklerin egöre düzenlenir(fiziksel,duygusal,davranışsal vb.)
4.Eğitim özürlü çocuğu çevreye kapalı ,kendi özel kültür alanlarını yapratıp yaşadığı topluma yabancılaşmasını önalyici sosyal etkileşim ortamını hazırlayacak şekilde oraganize edilir.
5.Eğitimin özürlü çocuğun gezdirilmesine imkan verilecek şekilde çevreye açık dinamik bir yapıya kavuşturulması esastır.
6.Özürlü çocuğun eğitimi bir ekip işidir.Okul , uzman aile ve yakın çevre bu ekibin birer unsurudur.
7.Kaynaştırma eğitimine mümkün olduğu kadar erken başlanılmalıdır.
8.Kaynaştoırma eğitinde severek çalışmakla mümkündür.

4-KAYNAŞTIRMANIN YARARLARI
Kaynaştırmanın yararlarını normal çocuğa, özürlü çocuğa, özürlü çocuğun anne-babasına, sınıf öğretmenine olmak üzere dört grupta toplayabiliriz;
Kaynaştırmanın Normal Çocuklara Yararları:
1. Normal çocuklar engelli çocuklarla kuracakları ilişkilerden kazandıkları bilgileri ileri ki yıllarda da kullanabilirler.2. Engelli çocukları daha yakından tanıma ve onlarla ilgili ön yargılarını değiştirme fırsatına sahip olabilirler.3. Normal çocuklar, engelli akranları ile rahatça geçinmeyi ve onları kabullenmeyi öğrenirler. 4. Normal çocukların engelli çocuklara karşı olan tutum ve davranışlarının onlarla düzenli olarak birlikte olduklarında olumlu yönde değiştiği görülmektedir.

Kaynaştırmanın Engelli Çocuklara Yararları :
1. İyi planlanmış kaynaştırma ortamına katılan engelli çocuk, normal çocuğun davranışlarını gözleyerek ve model olarak toplumca benimsenen davranış repertuarını geliştirirler.2. Normal çocuklarla engelli çocukların birlikte çalışmaları ve oyun oynamaları sosyal etkileşim kurmada ve akademik çalışmalarda istek ve cesaret uyandırır.3. Engelli çocukların normal çocuklardan soyutlanması, duygusal ve sosyal gelişimlerini olumsuz etkilediği kadar, dil ve zihin kapasitelerinin gelişimi açısından çok önemli fırsatlardan yoksun kalmalarına neden olmaktadır.
Kaynaştırmanın Anne-Baba için Faydaları:
1. Engelli çocuğa sahip anne-babaların, çocuklarının eğitimi ile ilgilenen uzmanlarla ve öğretmenlerle iletişim içinde bulunması, anne-babalara güç ve cesaret verir.2. Uzmanlardan, çocuklarına nasıl yardımda bulunacakları konusunda yeni yollar öğrenirler.3. Anne-babalar çocuklarının normal çocuklarla nasıl etkileşimde bulunduklarını gördükçe çocukları hakkında daha gerçekçi olmaya başlarlar.4. İstenmeyen bazı davranışların sadece engelli çocuklara özgü olmadığını normal çocuklarında benzer davranışlara sahip olabileceğini fark ederler.

Kaynaştırmanın Sınıf Öğretmenine Faydaları:
1. Kaynaştırma uygulamaları ile normal sınıf öğretmenleri, engelli çocuklarla çalışma şansına sahip olurlar.2. Öğretmenler engelli çocuğun özel gereksinimini karşılamak için kullandığı teknikleri diğer öğrenciler içinde kullanabilirler.3. Aslında, bilinen ve normal çocuklar için kullanılan etkili öğretim tekniklerinin birçoğu ilk kez engelli çocuklar için geliştirilmiştir. Bu nedenle, özel eğitim tekniklerini bilen bir normal sınıf öğretmeni, bu teknikleri bilmeyen öğretmenlerden daha başarılı olur.

8.Normal sınıfın kaynaştırma için hazırlanması

Normal sınıflarda engelli öğrencilerin kabul görmesi için sınıftaki diğer öğrenc,lerin kaynaştırmaya hazırlanması gerekir.Kaynaştırma eğitiminin başarılı bir şeklide uygulanabilmesi için sınıf öğretmeni sürekli ve aktif olarak tüm sınıf öğrencilerinin desteğine gereksinim duyar.Bunun için öğretmen uygun bir yaklaşım belirleyerek öğrencileri hazırlamalıdır.Engelli öğrenciler hakkında bilgi verilmeli onların karşılaştığı sorunlar sınıf içinde tartışılmalı engelli öğrencilerin okuldan ve toplumdan beklentileri dile getirilmelidir.
Aşağıda örnek bir tartışma formatı yer almaktadır .
Giriş; bugün bu saatimizide engelli çocuklar hakkında geçireceğiz çocuklar.Onlarla ilgili düşünceleriniz ,onlarla ilgili yaşantılarınız hakkında konuşacağız.Şimdi sizin görüşlerinizi almak istiyorum.
Isınma;şimdi size bazı sorular soracağım .bu sorulardan sizin için olanlarda parmağınızı kaldırır mısınız?
1.Bildiğinşz engelli çocuk var mı,kaçınızın yok?
2.Arkadaşınız olna engelli çocuk var mı?
3.Akrabalarınızda engelli çocuk var mı?
4.Okulunuzda engelli çocuk var mı?
5.Sınıfınızda engelli çocuk oldu mu?
Araştırma ; 1.Sizce “engelli” sözü ne anlama geliyor.
2.Engeli çocuklarla yada yetişkinlerle deneyimleri olan var mıydı,bize neler yaşadığınızı anlatır mısınız?
Ne gördünüz?
Ne biliyor sunuz ?
Ne yaptınız?
Anlama: 1.Engelli bir çocukla yolda ya da okulda karşılaştığında pek çok çocuk ne yapar? Siz ne yaparsınız?
2.Engelli bir kişiyle bir arada olduğunuzda siz ne düşünür ve ne yaparsınız?
3.Sizce engelli bireyler bizimle olduklarında ne hissederler?
4.Engelli çocuklar hangi özellikleriyle bize benzerler?
Eylem:1. Engelli bir çocuğa yardımcı olabilmek için ne yapabilirsiniz?
2.Eğer bu sınıfta engelli bir çocuk olsaydı ne yapabilirdiniz?
Girişim: Baştan beri konuştuklarımızı bir düşünün,bu fikirlerle ilgili bir şeyler yapmak isteyenler ya parmaklarını kaldırsınlar ya da isterseniz bir parça kağıda yazarak bana verin.
Değerlendirme: 1.Bugünkü tartışmadan neler öğrendiğinizi gerçekten merak ediyorum çocuklar. Şimdi bir bakalım aklınıza hangi düşünceler geliyor?2.Bugün konuştuklarımızla ilgili bir şeyler yapmak istediğinizi söylediniz. Haftaya bakalım nasıl gidiyor,bir kontrol ederiz.Eğer bir probleminiz olursa, onların çözümü için yollarbulmayı deneriz.

9-TÜRKİYE’DE KAYNAŞTIRMA UYGULAMASINDA GELİNEN DURUM VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR
Türkiye’de Kaynaştırma Eğitiminde Karşılan Sorunlar
:
1. Örgütlenme düzeyinde problemler,
2. Yönetsel düzeyde problemler,
3. Personel düzeyinde karşılaşılan problemler,
4. Ekonomik düzeyde karşılaşılan problemler,
5. Kamuoyu oluşumu düzeyinde karşılaşılan problemler,
6. Araç gereç vb. donanım düzeyinde karşılaşılan problemlerdir.
Kaynaştırma eğitimi ülkemizde uygulanan haliyle, çoğu kez engelli öğrencilerin normal eğitim sınıflarına yerleştirilmesiyle başlayıp biten bir süreç olarak anlaşılmaktadır. Oysa kaynaştırma uygulaması engelli öğrencinin normal sınıfa yerleştirilmesinin yanı sıra çeşitli düzenlemeleri gerektiren oldukça teknik bir uygulamadır( Kırcaali- İftar, 1995)Bu uygulamayla şu hedeflere ulaşmak amaçlanmaktadır:
_ Özürlü çocuğun sosyal statüsünü yükseltmek
_ Ayrı okul ve özel sınıfın getirdiği damgayı silmek
_ Daha iyi ve ucuz bir öğrenim çevresi yaratmak
_ Daha çok çocuğun eğitimini sağlamak( Akt. Bıyıklı,1997)
Ülkemizde 1985’li yıllarda başladığı kabul edilen kaynaştırma eğitimiyle ilgili olarak Devlet Planlama Teşkilatı’nın 2001-2005 yılları arasını kapsayan 8. Beş Yıllık Kalkınma Planında, özel eğitim gereksinimi olan çocukların normal gelişim gösteren çocuklarla birlikte eğitim göreceği kaynaştırma okullarının, bütün öğrencilerin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde mekan, donanım, personel ve program esnekliğine kavuşturulması hedeflenmiştir.
Ülkemizde özel eğitim alan öğrenci sayılarının yıllara göre değişimi incelendiğinde kaynaştırma eğitimi alan engelli öğrenci sayısında ve özel eğitim okul öğrenci sayısında artış, normal okullardaki özel eğitim sınıflarında ise düşüş olduğu görülmektedir.
Türkiye’de normal okullar bünyesinde oluşturulmuş olan özel eğitim sınıflarının sayısı hızla azalmaktadır. R.A.M. yetkilileriyle yapılan görüşmelerde, okul yönetimlerinin buna gerekçe olarak, kaynaştırma uygulamasına geçilmiş olmasını ve mekan yetersizliğini göstermiş oldukları bilgisi alınmıştır. Bu nedenle engelli öğrenciler kaynaştırma sınıflarına veya özel eğitim okullarına alınmaktadırlar.Ayrıca yönetmelikteki sınıf mevcudunun 30 kişiyi aşmaması gerektiği belirtilmektedir. Bu kritere ise her zaman dikkat edilmediği elde edilen bilgiler arasındadır.Özel Eğitim Hizmet Yönetmeliğinin 72. maddesinde belirtilen okulları gezerek özel eğitim hizmeti veren “ gezici öğretmenler” uygulaması henüz tam olarak hayata geçirilememiştir ( Kuz, 2001 )
Ülkemizde şu anda sınıf öğretmenine ve engelliye destek eğitim hizmeti sağlanamamaktadır.Yönetmeliğin 69. maddesinde belirtilen bireyselleştirilmiş eğitim
programları yeni yeni uygulanmaktadır.

KAYNAKÇALAR:

1- Kaynaştırma eğitimi seminer notları
Tarih: 01 -08 eylül 1995
Seminerin yapıldığı yer : Mahmut Paşa İlkokulu-Karatay
Cumhuriyet İlkokulu- Meram
Rebii Karatekin İlkokulu- Selçuklu

2- Engelleri kaldıran okul.. Neslihan Cuyar 1999 Milliyet
3- Pervin Kaplan Prof. Dr. Rupert Wilbrandt

Hiç yorum yok: